Sovyet Maymun İnsan Deneyleri

Geçmişten Manşetler:

 Sovyet Maymun Adam Skandalı

Şubat 1926’da Rus biyolog İlia İvanov, dünyanın en sansasyonel deneylerinden birini yapmayı planladığı Fransız Batı Afrika Gine’sine doğru yola çıktı. İvanov yapay döllemede uzmandı ve melez hayvan cinsleri yaratmak için çığır açıcı yöntemlerini daha önce kullanmıştı. Şimdi ise daha radikal bir şey deneyecekti. Maymun ve insan melezlemesi. Afrika’ya yolculuğu pahalıydı ve amacı oldukça tartışmalıydı yine de Bolşevik hükümeti buna sadece onay vermekle kalmayıp ayrıca bir Rus grubun yola çıkışına izin verildiği zaman bunu finanse de etti. Neden bu kadar saygın bir biliminsanı itibarını riske atsın ve neden Bolşevikler onu desteklesin ki?

Bu her şeyin olduğu bir HİKAYEYDİ: gizli belgeler, kötü bir Sovyet diktatörü ve yarı insan yarı maymun bir canlı üretmekte kararlı hevesli bir zoolog. İlia İvanov’un insan maymun melezi yaratma  girişmelerinin detayları 1990larda yeni açılan Rus arşivlerinde ortaya çıktığında korkunç bir manşet silsilesine yol açtılar. İvanov “Kırmızı Frankenstein” olmuştu. Onun önerdiği melezler her zaman tehlikeliydi. Hatta Londra’daki The Sun gazetesinin  “Stalin’in mutant maymun ordusu” dediği yazısına göre çok güçlü kıllı savaşçılar yetiştirmesi için emir aldığı iddiası vardı. 

Fakat, Şu an Cambridge Üniversitesi’nde olan Sovyet doğumlu Rus tarihi uzmanı Alexander Etkind’e göre İvanov’un 1920lerdeki bir insan maymun melezi yaratma çabaları sırdan başka bir şey değildi. İvanov’un projesi o zaman heyecan vericiydi ve nerdeyse ilerleyen zamanlarda yapacağı kadar çok manşet ortaya çıkarmıştı ama maymun insan melezi gerçekleşmediğinde bu yaygara bitti ve araştırmaları unutuldu. 60 yıl kadar sonra; biliminsanları, tasnif edilmiş devlet arşivlerinde tutulan dağılmış haldeki mektuplar, not defterleri ve günlüklerden olayları yeniden bir araya getirdiler. Fakat yıllar süren araştırmaya rağmen hikayenin çok önemli bir noktası hala bulunamıyor. Etkind  “Bu belgelerin hiçbiri bunu neden yaptığını ortaya çıkarmıyor” diyor. Mevcut kanıtlar incelendikten sonra bir cevabı olduğunu düşünüyor. 

20. yüzyılın başında İvanov, yapay döllemedeki çalışmaları için uluslararası övgü aldı ve yöntemlerini kusursuzlaştırdıktan sonra  nasıl uygulanabileceğini görmek için çok istekliydi. İlk büyük projesi en iyi aygırın spermini kullanarak emperyal Rusya’nın safkan atını arttırmayı hedefliyordu. Çok geçmeden melezleştirmenin olasılıklarını düşünmeye başlamıştı. Yapay döllemeyle yakın akraba türleri çaprazlayarak değişik evcil hayvan türleri yaratabileceğini tahmin ediyordu. Kısa süre içinde bir zeşek/zeedonk (zebra eşek melezi), bir bizek/zubron  (Avrupa bizonu inek melezi) ve çeşitli sıçan, fare, ginepig ve tavşan kombinasyonları üretmişti. 1910da bir zoolog toplantısında, insan ve en yakın akrabası arasında bile melez bir tür yaratmanın mümkün olabileceğini söyledi. 

O aşamada İvanov sadece düşünüyordu ama bir on yıl ve devrim sonrası teoriyi pratiğe dökmek için planlar yapmaya başlamıştı. 1924de teklifini hükümete sundu. Bilim kurumunun onaylamamasına rağmen İvanov, izni ve Afrika’ya maymun toplama seferi düzenlemek için ödeneği kaptı. Belgeler, bu kararın Bolşevik hükümetin önde gelen üyeleri tarafından alındığını gösteriyor. 

İvanov, Şubat 1926da Afrika’ya doğru yola çıktı. İlk durağı Pasteur Enstitüsü yöneticilerinin coşkulu desteğini ve Ginede bulunan yeni primat merkezindeki hatta Fransız batı Afrika’sının bir bölümündeki şempanzeleri kullanım sözü kazandığı Paris’ti. Mart ayının sonunda, sırf  şempanzelerin hiçbirinin üremeye yeterince olgun olmadığını keşfetmek için Gine’ye ulaştı. Şempanzelerini yakalamak için yıl sonunda geri gelmesi gerekecekti. 

İvanov yaz mevsimini, zamanının bir kısmını Pastör Enstitüsü’nde şempanzeleri yakalama ve zapt etme  yolları üzerinde çalışarak harcadığı bir kısmını da giderek moda olan Rejuvenation Therapy’nin yaratıcısı ünlü cerrah Serge Voronoff ile Paris’te geçirdi. Voronoff, şu sıralar adı çıkmış bir ameliyatta maymun testis parçalarını eski dinçliğini yeniden kazanmayı uman zengin ve yaşlı adamlara nakil etti. Bu yaz Voronoff ve İvanov, bir kadının yumurtalığını Nora adında bir şempanzeye nakledip daha sonra insan spermiyle dölleyerek manşet yaptılar. Basın sonucu beklerken muhabirler dikkatlerini İvanov’un alışılmadık projesine çevirdi. Maymun insan melezi fikri hem şok edici hem de çok enteresandı. Mümkün müydü? İnsanlar gerçekten maymunlarla bu kadar yakın akraba mıydı? Sonuç nasıl olurdu? Sovyetler neyin peşindeydi?

Kasım ayında İvanov Gine’ye döndü, şempanzelerini yakaladı ve hayli zorlukla sonunda üç tanesini dölledi. Şimdiye kadar kafasında ikinci deneyi yapmıştı: Kadınları şempanze spermiyle döllemek. Hiçbir yerli kadının bunu kabul etmeyeceğini biliyordu. O da tıbbi deney bahanesiyle yapmaya karar verdi ama Fransız vali bunu yasakladı. Üç maymundan hiç biri gebe kalmadı. Hayalkırıklığı. İvanov, subtropik Abkhazia Sovyet cumhuriyetinde yeni bir maymun üretim çiftliği stoğu için 20 şempanze ile birlikte eve doğru yola koyuldu. Şimdi, melez türü yaratmada elindeki en iyi fırsatın bilimin yararına yarı maymun bebekler taşımaya istekli Sovyet kadınlar bulmak olduğunu biliyordu. Sonuçta yalnızca 4 şempanze Abkhazia’ya ulaşabildi bu nedenle çiftlik daha fazla maymun elde etmeye çalışırken, İvanov gönüllüler arıyordu. 

En az beş kadın gönüllü oldu. Fakat çiftliğin maymun çeşitliliği olmasına rağmen hiç sağlıklı olmadılar ve İvanov başlamaya hazır olana kadar kalan tek olgun erkek 26 yaşındaki orangutan Tarzan’dı. İvanov, kader projesine ölümcül darbeyi vurana kadar devam etti. Tarzan beyin kanaması geçirdi. İvanov, “Orangutan öldü, yerine koyacak maymun arıyoruz” mesajını Tarzan’ın spermini alması için sıraya koymuş olduğu kadına telgraf çekti. 1930da daha fazla şempanze geldi ama İvanov, geniş çaplı bilim insanı temizlemesine kurban gitti ve Kazakistan’a sürgün edildi. Ertesi yıl tahliye oldu fakat kısa süre sonra öldü. 

5 Kadına Bilim Yararına Yarı Maymun Bebekleri Taşıması Teklif Edildi

Peki İvanov neden bu kadar çok yarı insan yarı maymun bebekler üretmek istiyordu? Ve neden Bolşevikler onu teşvik etti?

İvanov önerisini Bilim Akademisi’ne sunduğunda, onu insanların maymunlardan evrildiğini ispatlayacak bir deney gibi gösterdi. Etkind, “bir maymunu ve bir insanı çaprazlasaydı ve yaşayabilen bir yavru üretebilseydi o zaman Darwin ne kadar yakın akraba olduğumuz konusunda haklı olacaktı” diyor. İvanov hükümete yaklaştığında Darwin’in haklı olduğunu kanıtlamanın Bolşeviklerin ortadan kaldırmakta zorlandıkları dine karşı nasıl darbe yapacağını vurguladı. Başarı yalnızca Sovyet biliminin itibarı arttırmayacak ayrıca din karşıtı bir propaganda sağlayacaktı. 

Bu yeterince motive edici gözükebilir ama Etkind’in de değindiği gibi bazıları, ihtiyar Bolşevik liderlerlerin aklında daha az entelektüel bir şey olduğunu iddia ediyordu. “İvanov’un Afrika’ya maymunları gençleştirme amaçlı dokular sağlamak için getirmeye yollandığı varsayımı vardı.” Kremlin’in doktorları kesinlikle gençleştirme tedavileriyle haşır neşir olmuşlardı ve İvanov’un Voronoff ile bağlantıları vardı ama Etkind ikna olmadı. “Eğer ihtiyar politikacıları gençleştirmek için garip bir planı örtmek istiyorsan bir sürü ilgi çekecek daha garip bir proje seçemezsin.”

İvanov’un araştırmasının toplumu dönüştürmek için hırslı bir planın parçası olduğunu gösteren üç muhtemel neden var. İvanov’un destekleyen önde  gelen Bolşevikler bilimi sosyalist bir ütopya hayallerini gerçekleştirmede bir araç olarak gören entelektüellerdi. Etkind, “politikacılar politik sistemi değiştirebilir, sanayiyi kamulaştırabilir ve tarlaları geniş kolektiflere çevirebilirlerdi ama insanları dönüştürme görevi biliminsanlarına verildi” diyor. “Amaç, insanları Sovyet toplumunun sosyalist düzenine uydurmaktı.”

Bunu yapmanın bir yolu “pozitif ırk ıslahı”. Örneğin yaşama isteği ve hep beraber çalışma gibi  istenilen özelliklerin yayılımını hızlandırmak ve aynı zamanda rekabet yeteneki, aç gözlülük ve mülk sahibi olma isteği gibi “ilkel” özelliklerden kurtulmak için yapay döllemeyi kullanmaktır. Etkind “insanlığı değiştirmek amacıyla bir çok proje vardı” diyor. “İvanov‘unki en uç noktaydı ama başarsaydı bu, insanların radikal ve yaratıcı yollarla değiştirilebileceğini gösterirdi.”

Etkind; bunun, en azından bir süreçte Bolşeviklerin neden projeyi desteklediğinin ve ayrıca  İvanov’u motive ettiğinin en olası sebebi olduğuna inanıyor. Diğer çoğu kişi gibi İvanov da Bolşevik hayaline kapıldı diyor. “Yapay döllemenin doğayı değiştirme kapasitesi olduğunu kanıtladı ve sınırlarını test etmek devrimsel zamanlarla mükemmel bir uyum içindeydi.” Günün sonunda İvanov tipik bir Rus entelektüel idi. “Amaçları ve araçları bugün kulaka gerçekten radikal geliyor. Fakat düşünürsen maymunlarla başarılı bir melezleme artık komünal apartmandaki mutlu bir hayattan daha fantastik değil.”

Kaynak:https://www.newscientist.com/article/mg19926701-000-blasts-from-the-past-the-soviet-ape-man-scandal/