Ukrayna’nın Bitmeyen Savaşı

Ukrayna Bu Uzun Soluklu Savaşı Nasıl Kazanacak?

Savaşın ilk zamanlarındaki başarılarının ardından Ukrayna gerilemeye başladı. Sırada ne var? 

Ukrayna savaşı kısa vadede kazandı. Becerikli ve çevik birlikleri düşmanı ağır zaiyatlara uğratıp Rusya'nın Kiev'i ele geçirme planını boşa çıkardı. Şimdi ise uzun soluklu savaş başlıyor. Bu savaş, bir taraf savaş istekliliğini kaybedene kadar silahları, hayatları ve parayı tüketecek. Bu savaşta şimdiye kadar bir Rus üstünlüğü var.

Son günlerde Rus kuvvetleri Severodonetsk'in doğusundaki bir şehri ele geçirdi. Lyscychansk'a doğru ilerliyorlar ve yakın bir zamanda Luhansk bölgesinin tamamını kontrol altına alabilirler. Donetsk'in hemen kuzey tarafındaki Slovyansk'ı da tehdit etmeye devam ediyorlar. Ukraynalı yöneticiler silahlarının tükendiğini ve cephane eksikliği çektiklerini bildiriyorlar. Ukrayna devleti her gün 200 kadar birliğin öldüğünü düşünüyor. 

Ukrayna için bu daha başlangıç. Rusya'nın ilerleyişi masraflı ve yavaş. NATO standartındaki silahlar, yeni taktikler ve yeterli finansal destek ile Ukrayna, Rus ordusunu geri püskürtebilecek her şeye sahip demektir. Kaybettikleri toprakları geri almak zorlayacak olsa da Ukrayna, Putin'in yaptığı askeri harekatın ne kadar boş olduğunu gösterebilir ve batıya yönelik bir devlet olduğunu demokratik bir şekilde kanıtlayabilir. Bunu yapabilmesi için devamlı bir desteğe ihtiyacı var. Bu da hala kesin değil. 

Görünüşe bakılırsa uzun solukla bir savaş Rusya'nın işine yarıyor. Her iki taraf da çok sayıda mühimmat kullanıyor fakat açık ara Rusya'da daha fazlası var. Rusya'nın ekonomsi de Ukrayna'dan daha gelişmiş ve daha iyi durumda. Rusya, zafer yolunda bu hafta Kremenchuk'ta bir marketi vurduğu gibi savaş suçu işleyerek terör estirmeye ve Ukraynalıları yıldırmaya oldukça istekli olan Putin, yeri geldiğinde halkının başına feci dertler açacak. 

Fakat uzun soluklu bir savaş Putin'in kurallarına göre yapılmak zorunda değil. Potansiyel olarak Ukrayna'nın çok sayıda motive edilmiş askeri var. Batı ülkelerinin savunma sanaisi tarafından desteklenebilirler. 2020'de yaptırımlardan önce NATO'nun ekonomisi Rusya'nın ekonomisinden on kat daha büyüktü. 

Ukrayna'nın yeniden toparlanışı savaş alanında Rus ilerleyişini durdurup geri püskürtmesiyle başlıyor. Putin'in silah üstünlüğü nicelik bakımından devam edecek olsa da daha uzun menzilli ve isabiyet hassasiyeti daha yüksek komplike NATO sistemleri halihazırda sevkiyat aşamasında. NATO'nun Kızıl Ordu'ya kıyasla sayıca üstün olduğu Soğuk savaş sırasında üretilmiş taktikleri kullanarak Ukrayna, Rus komuta üstlerini ve ikmal depolarını yok edebilir. Ukrayna NATO'dan aldığı silahları kullanarak, 30 Haziran tarihinde Rus kuvvetlerini Karadeniz'de stratejik öneme sahip Yılan Adası'ndan def ederek bir başarı elde etniş oldu. Rusya'ya ağır maliyeti olan Kherson şehri gibi aynı derece sembolik öneme sahip toprağı geri almasını sağlayacak "ziyan veren yenişemezlik" durumunu kabul ettirmek için çabalamalı. 

Rusya sahada avantajını yitirirse Kremlin'de ayrılıkçı düşünceler yayılır ve iç çatışma yaşanabilir. Batı istihbarat hizmeti Putin'in kendine bağlı kişiler tarafından herkesten ayrı bir yerde tutulduğunu düşünüyor. Putin'in komutanlarını değiştirme alışkanlığı var ve söylentilere göre ise işgalin düzensiz geçen ilk haftasının ardından göreve getirilen General Alexander Dvornikov da görevden alınmış. Avrupa, Rus ekonomisine kalıcı hasar verebilecek yaptırımlar uygulamaya devam ederek bu uzun vadeli savaşın Rusya'ya olan maliyetini arttırabilir. Rusya'nın elit kesimlerinin, ülkenin geleceğini amaçsız ve masraflı bir harekat üzerine çöpe atmamak için hükümet karşıtı siyasilere ve iş dünyasından gelen muhaliflere hoşgörülü davranıp onları desteklemesi sonucu Putin ile fikir ayrılığına düşebilirler.  

Batılı ülkeler sonuna kadar duracak mı? 23 Hazirandaki zirvede Avrupa Birliği, gelecek on yılda üye ülke olmasının sözünü vererek Ukrayna'ya aday ülke statüsü verdi. Bu hafta Almanya'da gerçekleşen diğer bir zirvede G7 ülkeleri Rusya'ya karşı yaptırımlarını ağırlaştırıp tasdik etti. Madrid'deki üçüncü zirvede ise NATO, müttefik ülkelerin doğu sınırlarında varlığını arttırarak Rus tehditini büyük oranda kabul etti.

Fakat Ukrayna büyük bir sorumluluk. Batı'nın savunma sanayisi oldukça güçlü fakat özellikle mühimmat alanında geniş hacimli üretim yapmakta zorlanıyor. Ukrayna'nın aylık zararı 5 milyar dolar ve ülkenin savaştan sonra yeniden inşa edilmesi gerek. Ukrayna düşmanı, Putin hayranı Donald Trump'ın 2023'teki başkanlık teklifini içeren Amerikadaki kampanyalar da dahil seçimler ve enflasyon gibi bir sürü sıkıntı yüzünden batıda halk tarafından Ukrayna'ya olan destek azalacak. 

Uzun vadeli bir savaşan küresel maliyeti de büyüyecek. Putin, Ukrayna limanlarını abluka altında tutarak tahıl ve ayçiçeği yağı ihracatına engel oluyor. Bu hareketi nispeten fakir olan ithalatçı ülkelerde açlık ve ayaklanmalara yol açabilir. AB ülkelerinin yaz aylarında gaz depolamısına engel olarak bu kış Avrupa genelinde bi gaz kıtlığı yaratmaya çalışıyor gibi gözüküyor. Avrupa Birliği, üye ülkeler gaz depoladığı için enerji yüzünden ayrılığa düşerse Ukrayna konusunda da ayrılığa düşecektir. NATO üyesi devletler, Ukrayna üstünlüğü kazanırsa Putin'in olayları daha da karmaşık hale getireceğinden endişe ediyorlar. Bu onları Rusya ile feci bir savaşa sürükleyebilir. 

Putin'in neyi hedeflediğini görebilirsiniz. Ukrayna'dan alabileceği kadarını alacak, zafer ilan edecek ve sonrasında Batılı devletlere Ukrayna üzerindeki düşüncelerini kabul ettirecek. Karşılığında dünyanın geri kalanının nükleer kıyametten, soğuktan ve açlıktan helak olmasına izin vermeyecek. 

Bu anlaşmayı kazmak mezarımızı kazdıracak bir hata olur. Ukrayna kalıcı bir Rus istilasıyla karşı karşıya kalabilir.  Putin Ukrayna'da başarı elde ettiğini düşündükçe savaş istekliliği de artıyor. Ne istediğini bu ay 1. Petro'nun İsveç topraklarını nasıl ele geçirdiğini sırıtarak anlattığı bir açıklamasında dile getirdi. Bugün işine yarıyan neyse yarın onla savaşacak. Savaş suçuna ve nükleer tehditlere başvurmak demek kıtlıkla boğuşan bir dünya ve soğuktan donan bir Avrupa demek.   

Bir sonraki savaşı önlemenin en iyi yolu Putin'i bu savaşta mağlup etmek. Ülkenin başındaki kişilerin kendi halklarına Ukrayna'da sadece karmaşık bir prensibi korumadıklarını aynı zamanda en temel hakları olan kendi güvenliklerini koruduklarını açıklaması gerek. AB enerji pazarına destek vermeli ki önümüzdeki kışı atlatabilsinler. Ukrayna'nın daha fazla silaha ihtiyacı var. Bugün savaşın kızışma olsaılığı bir gerçek fakat Ukrayna'ya kötü bir barış antlaşması kabul ettirilirse Putin'in nükleer tehditleri hiç durmadan devam edecek. Üstelik Rus kuvvetleri avantajlı durumdaysa daha da tehlikeli olucak. 

Uzun süreli savaş dinamiğinde Ukraynalılar Putin'in kibri yüzünden tarif edilemez acılara katlanacak elbette ki Ruslar da sefa sürmeyecek. Savaşı kazanmak demek kaynakların düzenlenmesi ve mücadeleci ruha sahip halkının istediği gibi Ukrayna'yı batıya dönük, bağımsız ve kendi ayaklarının üstünde durabilen bir ülke olarak desteklemek demek. Ukrayna ve destekçilerinin Putin'in üstesinden gelmek için yeterince askeri, parası ve ihtiyacı olan diğer her şeyi var.   

Peki bunu istiyorlar mı?  

https://www.economist.com/leaders/2022/06/30/how-to-win-ukraines-long-war